To Τολέδο είναι μια μικρή πόλη αριστούργημα στην καρδιά της Ισπανίας, σε απόσταση μόλις 70 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα, την Μαδρίτη. Το όνομα του Τολέδου προέρχεται από τη λατινική ονομασία Toletum, δηλαδή πόλη με τα τείχη. Γνωστή και ως η πόλη των τριών πολιτισμών (la ciudad de las tres culturas), διότι συνυπάρχουν οι χριστιανοί με τους εβραίους και τους μουσουλμάνους. Από το 1986, περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, ενώ στο παρελθόν (1085-1559) υπήρξε πρωτεύουσα της Ισπανικής αυτοκρατορίας, ισχυρό θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο αποτελώντας μια ολόκληρη πόλη μουσείο ιστορίας και αρχιτεκτονικής.
Το Τολέδο είναι η πόλη όπου έλαμψε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος και άφησε το στίγμα του ως Ελ Γκρέκο. Γνωστή από την αρχαιότητα για την δημιουργία των καλύτερων σπαθιών αλλά και πιο πρόσφατα για τα αμυγδαλωτά της mazapán κατακτώντας ακόμα και βραβείο Guiness. Μια πόλη μικρή, αλλά με τόσα πολλά να εξερευνήσεις! Πολλοί επιλέγουν μονοήμερη εκδρομή από την Μαδρίτη αλλά δυστυχώς δεν φτάνει για αυτή την πόλη διαμάντι.
Πάμε λοιπόν να εξερευνήσουμε μαζί αυτή την πόλη μουσείο! Τι αξίζει να επισκεφτείς αλλά και τι παραδοσιακά φαγητά να δοκιμάσεις!
Ο Καθεδρικός ναός Santa Maria (Catedral Primada)
Ο καθεδρικός ναός της Santa Maria είναι γνωστός και ως Catedral Primada de España, δηλαδή ως ο πρώτος καθεδρικός ναός της Ισπανίας! Ο ναός αυτός είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς καθεδρικούς ναούς της Ισπανίας αλλά και του κόσμου! Χτίστηκε μεταξύ 1226 και 1493 την εποχή του Φερδινάνδου Γ’. Από πολλούς θεωρείται το σημαντικότερο δείγμα γοτθικού ρυθμού στην χώρα. Ξεχωρίζει για το εξωτερικό του με 3 προσόψεις: έναν πανέμορφο πύργο ύψους 92 μέτρων, την Puerta del Reloj (πόρτα του ρολογιού), η οποία είναι η παλαιότερη πρόσοψη και τέλος η Puerta de los Leones (πόρτα με τα λιοντάρια).
Παρόλο που το εξωτερικό του ναού είναι εντυπωσιακό, όταν αντικρύσετε το εσωτερικό του θα μείνετε άφωνοι! Έργα τέχνης μεγάλων καλλιτεχνών διακοσμούν το εσωτερικό του ναού με ένα αποτέλεσμα μοναδικό. Ο ναός αυτός πρέπει να είναι αδιαμφησβήτητα πρώτος στην λίστα σας για το Τολέδο και σίγουρα αξίζει τα λεφτά του.
Γενική τιμή εισιτηρίου: 12.50 ευρώ
Περισσότερες πληροφορίες: https://www.catedralprimada.es/
Iglesia de Santo Tomé
H εκκλησία Santo Tomé βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης του Τολέδου. Φαίνεται να κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα, στην θέση ενός παλιού τζαμιού του 11ου αιώνα. Αυτό το τζαμί, μαζί με άλλα τζαμιά της πόλης, χρησιμοποιήθηκαν ως χριστιανικές εκκλησίες χωρίς σημαντικές αλλαγές. Η φήμη της συγκεκριμένης εκκλησίας οφείλεται κυρίως στον πίνακα αριστούργημα του El Greco: The Burial of the Count of Orgaz (Spanish: El Entierro del Conde de Orgaz). Για τους λάτρεις της τέχνης και του Ελ Γκρέκο, συνιστούμε την συνέχεια στο μουσείο του, το όποιο βρίσκεται στην πόλη του Τολέδου.
Γενική τιμή εισιτηρίου 3 ευρώ
Το μουσείο του Ελ Γκρέκο (museo del Greco)
To μουσείο του Ελ Γκρέκο είναι αφιερωμένο στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος γνωστός επίσης με τo ισπανικό προσωνύμιο El Greco, δηλαδή “Ο Έλληνας”, ήταν Κρητικός ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της ισπανικής Αναγέννησης. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από την Ελλάδα, δημιουργώντας τα περισσότερα έργα του στην Ιταλία και στην Ισπανία. Το 1577 εγκαταστάθηκε στο Τολέδο, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του και ολοκλήρωσε ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του.
Το Μουσείο Ελ Γκρέκο άνοιξε για πρώτη φορά το 1911 και βρίσκεται στην εβραϊκή συνοικία του Τολέδο. Αποτελείται από δύο κτίρια, ένα σπίτι του 16ου αιώνα με αυλή και ένα κτίριο των αρχών του 20ου αιώνα που σχηματίζει το μουσείο, καθώς και έναν κήπο. Το μουσείο φιλοξενεί πολλά έργα τέχνης του Ελ Γκρέκο, ειδικά από την ύστερη περίοδο του. Υπάρχουν επίσης πίνακες από άλλους Ισπανούς καλλιτέχνες του 17ου αιώνα, καθώς και έπιπλα της εποχής και κεραμικά από την Talavera de la Reina (Ταλαβέρα ντε λα Ρέινα).
Γενική τιμή εισιτηρίου: 3 ευρώ
Περισσότερες πληροφορίες: http://www.culturaydeporte.gob.es/mgreco/en/la-visita/tarifas.html
Η Συναγωγή της Santa Maria la Blanca
Η Συναγωγή της Santa María la Blanca αναστηλώθηκε το 1180. Σύμφωνα με επιγραφή σε δοκό, θεωρείται αναμφισβήτητα το παλαιότερο κτίριο της συναγωγής στην Ευρώπη. Τώρα ανήκει και διατηρείται από την Καθολική Εκκλησία. Το στυλ και η πολιτιστική κατάταξη της είναι μοναδική μεταξύ των σωζόμενων κτιρίων καθώς κατασκευάστηκε υπό το Χριστιανικό Βασίλειο της Καστίλης από Ισλαμικούς αρχιτέκτονες για εβραίική χρήση. Θεωρείται σύμβολο της συνεργασίας που υπήρχε μεταξύ των τριών πολιτισμών που κατοικούσαν στην Ιβηρική χερσόνησο κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα. Σήμερα είναι μουσείο και δεν χρησιμοποιείται για θρησκευτικές τελετές ενώ είναι το 3ο ιστορικό μνημείο με τις περισσότερες επισκέψεις στο Τολέδο.
Γενική τιμή εισιτηρίου: 3 ευρώ
Monasterio de San Juan de los Reyes
Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη (San Juan de los Reyes), χτίστηκε από τους Καθολικούς Μονάρχες (1477-1504) και είναι ένα από τα πιο όμορφα μέρη για επίσκεψη στο Τολέδο. Σε ελισαβετιανό γοτθικό στιλ, αυτό το φραγκισκανικό κτίριο εντυπωσιάζει με το διώροφο μοναστήρι γεμάτο γλυπτά και διακοσμητικά στοιχεία, καθώς και το εσωτερικό του, όπου υπάρχει μια εκκλησία με διάφορες ασπίδες και σύμβολα των Καθολικών Μονάρχων.
Γενική τιμή εισιτηρίου 3 ευρώ
Alcázar/ Museo del Ejército
Το Αλκάθαρ του Τολέδου είναι μια πέτρινη οχύρωση που βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της πόλης. “Αλκάθαρ” στα ισπανικά σημαίνει κάστρο ή οχυρωμένο παλάτι. Το πρωτοκατασκεύασαν οι Ρωμαίοι, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν ως έδρα του κυβερνήτη. Οι Άραβες κατασκεύασαν το οχυρό για να ελέγχουν την πόλη. Μετά την ανάκτηση της πόλης από τους Χριστιανούς, το 1085, ο βασιλιάς Αλφόνσος ΣΤ’ της Καστίλλης το ανοικοδόμησε. Ανακαινίστηκε το 1535 από τον Αλφόνσο Ι’. Το Αλκαζάρ έγινε η κατοικία των Ισπανών μοναρχών μετά την ανακατάληψη του Τολέδο από τους Μαυριτανούς, αλλά ο Φίλιππος Β΄ το εγκατέλειψε και τον 18ο αιώνα μετατράπηκε σε Στρατιωτική Ακαδημία. Το Αλκάθαρ του Τολέδου έγινε διάσημο, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου πολέμου.
Γενική τιμή εισιτηρίου: 5 ευρώ
Plaza de Zocodover
Η πλατεία plaza de Zocodover είναι η κεντρική πλατεία του Τολέδου για πολλούς αιώνες. Η πλατεία είναι ένα καλό μέρος για να πιείτε ένα καφεδάκι, να δοκιμάσετε αμυγδαλωτά γλυκά, να αγοράσετε αναμνηστικά, να κάνετε βόλτα ή και να πιείτε ένα ποτάκι. Εάν πρόκειται να περάσετε την νύχτα στην πόλη, η πλατεία αυτή είναι ένα καλό σημείο για να ξεκινήσετε έναν ευχάριστο περίπατο στα σοκάκια της παλιάς πόλης.
Mirador del valle
Ανεβείτε στο Mirador del Valle για να απολαύσετε την ανατολή ή το ηλιοβασίλεμα! Η φανταστική θέα της πόλης με τον ποταμό Τάγο, συνθέτουν μια εικόνα βγαλμένη από παραμύθι! Κάστρα, βασιλιάδες, άλογα κάποτε βρίσκονταν όλα εδώ!
Για να φτάσετε εδώ μπορείτε να περπατήσετε περίπου 40 λεπτά από το κέντρο ή από τον σταθμό ΑVE, είτε να πάρετε ένα ταξί με 5 ευρώ. Μια άλλη επιλογή είναι να πάρετε το λεωφορείο L71 από την Puerta de la Bisagra ή να ανέβετε με το τουριστικό τρενάκι της πόλης.
Puente de Alcántara & de San Martín
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος να μπείτε στην τειχισμένη πόλη του Τολέδου (εάν φτάσετε με τρένο ή λεοφωρείο) είναι να διασχίσετε την γέφυρα Αλκάνταρα (Puente de Alcántara). Η γέφυρα αυτή είναι αρχαία ρωμαϊκή τοξωτή πέτρινη γέφυρα που διασχίζει τον ποταμό Τάγο και κατασκευάστηκε το 104-106 μ.Χ. Η γέφυρα αυτή έχει καταστραφεί πολλές φορές από διάφορους λαούς στο πέρασμα των αιώνων αλλά έχει ανακατασκευαστεί άλλες τόσες! Πολλές οργανώσεις σήμερα πιέζουν να ανακηρυχθεί μνημείο πολιτισμικής κληρονομιάς.
Μια ακόμα όμορφη γέφυρα που διασχίζει τον Τάγο είναι αυτή του San Martín και βρίσκεται στην άλλη μεριά της πόλης. Xτίστηκε τα τέλη του 14ου αιώνα και είναι από τις λίγες γέφυρες με τόσο μεγάλο μήκος για την εποχή της.
Mezquita del Cristo de la Luz
Κοντά στην Puerta de Bisagra, βρίσκεται το τζαμί mezquita del Cristo de la Luz. Χτίστηκε το 999 ως τζαμί και θεωρείται το καλύτερα διατηρημένο κτίριο από τη μουσουλμανική περίοδο στην πόλη. Aυτό οφείλεται στο γεγονός ότι παρά τη χριστιανική κατάκτηση του Τολέδο τον 12ο αιώνα, οι κατακτητές σεβάστηκαν τον ναό αυτό. Επιπλέον το τζαμί αυτό μαζί με αυτό της Κόρδοβας (Mezquita de Córdoba) είναι τα παλαιότερα δείγματα μουσουλμανικού πολιτισμού στην Ισπανία.
Γενική τιμή εισιτηρίου 3 ευρώ
Inglesia de los Jesuitas
Η εκκλησία των Ιησουιτών ή του San Ildefonso (Iglesia de San Ildefonso) είναι χτισμένη με μπαρόκ στυλ για περισσότερο από έναν αιώνα (1629-1765). Επιπλέον είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ildefonso του Τολέδο, προστάτη της πόλης και πατέρα της Εκκλησίας. Τα πιο σημαντικά στοιχεία της εκκλησίας είναι η πρόσοψη και ο κύριος λευκός ναός, με δύο μεγάλα μπαρόκ υψώματα, έναν τρούλο, πολλά παρεκκλήσια και τον κύριο βωμό. Η θέα που προσφέρει από τους δύο πύργους της και το πέρασμα που τους συνδέει είναι φανταστική. Ωστόσο εάν δεν έχετε χρόνο στην διάθεση σας μπορείτε να την παραλείψετε.
Γενική τιμή εισιτηρίου 3 ευρώ
Tα διάσημα σπαθιά του Τολέδου
Περπατώντας στην ιστορική πόλη του Τολέδου θα διαπιστώσεις ότι υπάρχουν διάφορα μαγαζιά που πουλάνε σπαθιά, πανοπλίες και διάφορα είδη πολέμου. Φυσικά δεν χρησιμοποιούνται για τον πόλεμο πια αλλά για λόγους διακόσμησης αφού έχουν μια μεγάλη ιστορία πίσω τους. Πάνω από 2000 χρόνια πριν, τον 5ο αιώνα π.Χ οι Iβηρικοί σιδηρουργοί είχαν σφυρηλατήσει ήδη τα σπαθιά του Τολέδου γνωστά ως falcata.
Όλοι οι ευρωπαϊκοί στρατοί γνώριζαν την ανώτερη ποιότητα των χαλύβδινων σπαθιών του Τολέδου και πολλοί σπουδαίοι πολεμιστές βασίζονταν στην προέλευση του σπαθιού, επιλέγοντας αυτά του Τολέδου. Λόγω της φήμης τους, τα σπαθιά του Τολέδου, επιλέχθηκαν από τον Χάνιμπαλ για τον στρατό του αλλά και από άλλες ρωμαϊκές λεγεώνες. Στην σημερινή εποχή τα σπαθιά αυτά πρωταγωνιστούν στο σινεμά αλλά και σε δημοφιλής σειρές όπως για παράδειγμα: στον Άρχοντα των δαχτυλιδιών και στο Game of Thrones. Το Τολέδο συνεχίζει την παράδοση κατασκευάζοντας στο χέρι σπαθιά μοναδικά, αντέχοντας στον χρόνο.
Η γαστρονομία του Τολέδου
Η γαστρονομία του Τολέδου είναι μέρος της ταυτότητας της πόλης, των τριών πολισμών (la ciudad de las tres culturas). Στο Τολέδο συνυπάρχουν: Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι. H γαστρονομία του Τολέδου είναι η παραδοσιακή κουζίνα castellanomachenga, η οποία συνδέεται στενά με το κυνήγι και τη βοσκή. Ένα μεγάλο μέρος των συνταγών είναι αποτέλεσμα συνδυασμού των μαυριτανικών, σερφαδικών και χριστιανικών επιρροών. Τα πιάτα περιέχουν περιορισμένο αριθμό συστατικών τα οποία τείνουν να είναι αυτά που είναι πιο εύκολα προσβάσιμα στους ντόπιους. Επιπλέον τα πιάτα τείνουν να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, ιδανικά για τις δίαιτες των εργατών, των αγροτών και των βοσκών. Η κουζίνα αυτής της περιοχής διαδόθηκε από τον Miguel de Cervantes στο μυθιστόρημα “Δον Κιχώτης” (Don Quixote) του 17ου αιώνα, όπου αναφέρεται σε μια σειρά από παραδοσιακά πιάτα.
Τι να φας στο Τολέδο
Perdiz estofada: Πέρδικα στιφάδο. Το αστέρι της κουζίνας του Τολέδο όπου το ξύδι και τα αρωματικά βότανα είναι το κλειδί. Και φυσικά, η ίδια η πέρδικα. Η καλύτερη στιγμή είναι όταν είναι κάτω των ενός έτους, τα λεγόμενα «pellet».
Sopas de ajo: Σούπες σκόρδου. Παρασκευάζεται σε πήλινο σκεύος με βάση ñoras, σκόρδο, λάδι, πάπρικα και ζαμπόν. Προστίθενται ψωμί και αυγά.
Cochifrito: Σε γενικές γραμμές, το αρνί ή το παιδί (κατσίκα), επίσης περιστασιακά χοιρινό, το οποίο μετά το μαγείρεμα, το μισό τηγανίζεται σε λάδι, σκόρδο, ξύδι και μπαχαρικά.
Cocido de tres vuelcos: Τρεις στροφές στιφάδο: σούπα, ρεβίθια και κρέας, όλα συνοδευόμενα από λαχανικά, σάλτσα ντομάτας και τουρσιά.
Olla podrida: Παραλλαγή του στιφάδο με τρεις στροφές, αλλά με μεγαλύτερη παρουσία κρέατος.
Caldereta: Αρνί σε τρυφερά και μικρά κομμάτια σιγοβράζονται σε πήλινο πιάτο με κρεμμύδια, σκόρδο, ντομάτα, πιπεριές, πιπέρι και λευκό κρασί.
Venado con setas o con peras: Ψωμί με μανιτάρια ή αχλάδια. Το κρέας τηγανίζεται σε τηγάνι με λιωμένο βούτυρο και φλαμπέ με μπράντυ. Η τελική προσθήκη των μανιταριών συνοδεύεται από κόκκινο κρασί για να το αφήσει να ψηθεί.
Carcamusas: Βόειο κρέας ή χοιρινό, τεμαχισμένο και στιφάδο με ντομάτα και μερικά μπιζέλια.
Paté de perdiz: Το χοιρινό και το βόειο κρέας ζυμώνεται με αυγά, κρεμμύδια και μπαχαρικά, το οποίο ψήνεται καλυμμένο με μερικές φέτες μπέικον και φύλλα δάφνης.
Migas: Είναι ένα απλό πιάτο, κοινό στους βοσκούς, το οποίο αποτελείται από τηγανητά λουκάνικα, σκόρδο και μπέικον σε ένα βαθύ τηγάνι στο οποίο προστίθεται καφέ ψωμί μέχρι να ληφθεί ένα χαλαρό και χρυσό μείγμα.
Gachas: Η πάστα αλευριού Almortas χαμηλώνεται με νερό, το οποίο τηγανίζεται στο λίπος του chorizo και του μπέικον, που τηγανίστηκε στο παρελθόν.
Arroz a la toledana: Ρύζι α λα Τολέδο. Κατσαρόλα ρυζιού με κοτόπουλο, χέλι, καλαμάρια και μανιτάρια.
Tortilla a la magra o tortilla montada: Ισπανική τορτίγια με χοιρινό φιλέτο.
Truchas a la toledana: Πέστροφα α λα Τολέδο. Με παρασκευή ξύδι, λάδι, σκόρδο και μπαχαρικά
Picadillos: Τηγανητό άπαχο χοιρινό.
Tiznao de bacalao: Πατάτες, μπακαλιάρος, κρεμμύδι, σκόρδο και κόκκινες πιπεριές ψήνονται στο φούρνο. Κομματιάζεται μετά το ψήσιμο σε κατσαρόλα και αναμιγνύεται με ωμή ντομάτα και γλυκιά πάπρικα
Mazapán και Las Toledanas
Μετά το αλμυρό, όλοι ξέρουμε ότι έρχεται η ώρα του γλυκού και έχουμε προνοήσει να αφήσουμε λίγο χώρο. Χωρίς αμφιβολία, ανάμεσα στα γλυκά, το αστέρι του Τολέδο είναι το Mazapán. Ένα από τα πιο δημοφιλή προϊόντα του Τολέδο που μπορείτε να βρείτε όλο το χρόνο και το οποίο διαθέτει Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη. Η παρασκευή του βασίζεται σε ένα καλό μείγμα αμυγδάλων, ζάχαρης και αυγού. Με το Mazapán δημιουργούνται ποικίλα και διασκεδαστικά ειδώλια, αλλά είναι επίσης η βάση άλλων τυπικών επιδορπίων του Τολέδο.
Μετά το Mazapán την προσοχή σου αξίζουν τα Toledanas. Πρόκειται για παραδοσιακή πάστα φρυγανισμένου αλευριού με ζαχαρωμένα κομμάτια κολοκύθας σε σιρόπι, καλυμμένο με φρυγανισμένο αμύγδαλο και ζάχαρη. Τα Toledanas βρίσκονται σε ζαχαροπλαστεία και καταστήματα στο Τολέδο, αλλά και στα μοναστήρια της πόλης
Που να δοκιμάσεις Mazapán
Υπάρχουν πολλά καταστήματα αλλά εμείς προτείνουμε το Santo Tome. Mάλιστα το συγκεκριμένο κατάστημα το 2016 κέρδισε το βραβείο Guiness για το υψηλότερο γλυπτό Don Quixote φτιαγμένο από Mazapán ύψους 3.59 μέτρων! Όταν το βλέπεις από κοντά δεν καταλαβαίνεις ότι είναι γλυκό αλλά ένας διακοσμητικός Δον Κιχώτης.
Πως να πας στο Τολέδο από την Μαδρίτη
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να φτάσεις στο Τολέδο από την Μαδρίτη. Το ταξίδι θα διαρκέσει 30 λεπτά με 2 ώρες ανάλογα το μεταφορικό μέσο.
- Τρένο. Διάρκεια 33 λεπτά. Κόστος 14 ευρώ. Ξεκινάει από Μadrid-Puerta de Atocha
- Λεωφορείο. Διάρκεια από 50λεπτά- 2 ώρες. Κόστος 6 ευρώ. Ξεκινάει από Plaza Eliptica
- Βla bla car. Διάρκεια 50-60 λεπτά ανάλογα την διαδρομή. Κόστος 5 ευρώ
- Με δικό σου αμάξι
Που να μείνεις στο Τολέδο
Το Τολέδο είναι μια πραγματικά μικρή πόλη το οποίο σημαίνει ότι θα μετακινηθείς με τα πόδια και οι αποστάσεις είναι μικρές. Για αυτό διάλεξε ένα κατάλυμα (π.χ ξενοδοχείο, airbnb) ανάλογα με τα χρήματα που θέλεις να διαθέσεις χωρίς να ανησυχείς ιδιαίτερα για την τοποθεσία.
