Η σύγχρονη διατροφή και ο τρόπος ζωής σχετίζονται με σοβαρές ασθένειες στη Νότια και Ανατολική Μεσόγειο (π.χ. παχυσαρκία, διαβήτης και καρδιαγγειακές παθήσεις), και ως εκ τούτου, τα βιολογικά τρόφιμα αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς στην αγορά. Το χαρούπι φαίνεται να πληροί τα σύγχρονα κριτήρια υγείας των καταναλωτών (π.χ προϊόν χωρίς γλουτένη και καφεΐνη, φυσικό γλυκαντικό που μοιάζει με σοκολάτα, συστατικό για ψωμί, ποτά όπως λικέρ και τσάι, ξηροί καρποί, ταχίνι και μέλι). Τα τελευταία χρόνια γίνονται τοπικές προσπάθειες για αύξηση προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ στην Ευρώπη, ειδικά όταν καλλιεργούνται και συνδέονται τέτοια φρούτα και προϊόντα με την παράδοση και την ιστορία πολλών ευρωπαϊκών χωρών (π.χ. Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Κύπρος). Άλλωστε, παλαιότερα, η κατανάλωση φρούτων, ξηρών καρπών και δημητριακών ήταν μέρος της Μεσογειακής διατροφής.
Τι είναι το Χαρούπι; Που παράγεται;
Το χαρούπι (carob) είναι ο καρπός του δέντρου Ceratonia siliqua (χαρουπιά). Η χαρουπιά καλλιεργείται στις περισσότερες μεσογειακές χώρες, κυρίως σε ήπιες και ξηρές περιοχές. Σύμφωνα με τον FAO η Πορτογαλία παράγει τις μεγαλύτερες ποσότητες, ακολουθούμενη από την Ιταλία, το Μαρόκο, την Ελλάδα, την Τουρκία την Κύπρο, την Αλγερία, το Λίβανο, την Τυνησία και την Κροατία.
Η κύρια παραγωγή του χαρουπιού είναι στην Ευρώπη με ποσοστό 61.3%, ακολουθεί η Αφρική με 20.7% και τέλος η Ασία με 18%. Η Αμερική μέχρι στιγμής δεν καλλιεργεί χαρούπι.
Ποια είναι η θρεπτική αξία του χαρουπιού;
Τα φρούτα χαρουπιού χαρακτηρίζονται από υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη (48%–56%) (κυρίως σακχαρόζη, γλυκόζη και φρουκτόζη), 3%-4% πρωτεΐνη, χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (0,2% –0,6%), χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκαλοειδή, και υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, ειδικά στους σπόρους. Συγκεκριμένα, ο πολτός αποτελείται από σάκχαρα, πολυφαινόλες (π.χ. τανίνες, φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα) και μέταλλα (π.χ. Κ, Ca, Mg, Na, Cu, Fe, Mn, Zn), ενώ ο σπόρος περιέχει πρωτεΐνες, διαιτητικές ίνες, πολυφαινόλες και μέταλλα ενώ δεν περιέχει γλουτένη. Η σκόνη χαρουπιού είναι μια πολύτιμη πηγή βιταμινών E, D, C, Νιασίνης, B6, και φολικού οξέος. Οι βιταμίνες Α, Β2 και Β12 παρέχονται σε χαμηλότερα επίπεδα.
Ποια τα οφέλη του χαρουπιού για την υγεία;
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα χαρούπια και τα προϊόντα τους μπορούν να προωθήσουν την ανθρώπινη υγεία και να βοηθήσουν στην πρόληψη συγκεκριμένων χρόνιων παθήσεων. Συγκεκριμένα παρουσιάζουν αντικαρκινικές δράσεις και βοηθούν στη θεραπεία των συμπτωμάτων της διάρροιας. Επιπλέον παρουσιάζουν αντιυπερλιπιδαιμικές και αντιδιαβητικές δράσεις χάρις το υψηλό τους περιεχόμενο σε αντιοξειδωτικά, πολυφαινόλες και φυτικές ίνες. Επομένως, θεωρείται ιδανικό τρόφιμο για άτομα με διαβήτη. Το χαρουπάλευρο (από σπόρους χαρουπιού) χρησιμοποιείται για την παραγωγή διαιτητικών προϊόντων και προϊόντων για ασθενείς με κοιλιοκάκη (προϊόντα χωρίς γλουτένη).
Προϊόντα Χαρουπιού
Τα προϊόντα χαρουπιού όλο και πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια. Στην αγορά θα βρείτε χαρουπάλευρο, χαρουπόμελο, χαρουπόσκονη, καφέ από χαρούπι, παξιμάδια, παξιμαδοκούλουρα, μπάρες, ζυμαρικά, μαρμελάδες, μπισκότα, φρυγανιές, τσάι από χαρούπι, μέλι χαρουπιού, ρυζογκοφρέτες χαρουπιού, κριτσίνια, κουλουράκια, σοκολάτες με χαρούπι μέχρι και αντιγηραντικές κρέμες.
Εν κατακλείδι
Συμπερασματικά, το χαρούπι μπορεί να ενταχθεί στην καθημερινή διατροφή μας με πολλούς και διάφορους τρόπους. Ένα τρόφιμο από την αρχαιότητα, με ωραία γεύση και πολλαπλά οφέλη για την υγεία μας χάρη στα θρεπτικά συστατικά του. Δοκιμάστε το και πείτε μας την γνώμη σας!
Πηγές
1. www.fao.org
2. Papaefstathiou E, Agapiou A, Giannopoulos S, Kokkinofta R. Nutritional characterization of carobs and traditional carob products. Food Sci Nutr. 2018;6:2151–2161.
3. Theophilou, I. C., Neophytou, C. M., & Constantinou, A. I. (2017). Carob and its Components in the Management of Gastrointestinal Disorders, 2017;1:005
4. Tsatsaragkou, K., & Gounaropoulos, G. (2014). I. M. Development of gluten free bread containing carob flour and resistant starch. Food Science and Technology, 58, 124–129
5. Youssef, M. K. E., El-Manfaloty, M. M., & Ali, H. M. (2013). Assessment of proximate chemical composition, nutritional status, fatty acid composition and phenolic compounds of carob (Ceratonia siliqua L.).Healthcare Foodservice Magazine., 3, 304–308.
